Moederschapsrust of vaderschapsverlof (geboorteverlof dus👀) voor zelfstandigen

Zelfstandig zijn doe je zo
Geschreven door Domien Claeys

Geboorteverlof als zelfstandige: wat zijn je rechten, uitkeringen en voordelen?

Een baby op komst? 🤰 Proficiat! Maar tussen de pampers, geboortekaartjes en doopsuikers door, schiet er als zelfstandige meteen ook een andere vraag door je hoofd: “Hoe zit dat eigenlijk met moederschapsverlof? En mag ik als zelfstandige partner ook geboorteverlof opnemen?”

Het goeie nieuws: ja, dat mag. Maar je uitkering, vrijstelling van sociale bijdragen en gratis dienstencheques? Die moet je wel even zélf regelen. Want nope, als zelfstandige is er geen HR-afdeling die alles voor je uitpluist of een checklist op je bureau legt.

Daarom doen wij ’t voor je. In deze blog ontdek je hoeveel weken moederschapsrust je krijgt, welke financiële steun er bestaat en hoe vaderschapsverlof of geboorteverlof werkt. Zodat jij ChatGPT straks alleen nog hoeft te vragen hoe je die pampers omdoet (zonder nat te worden). 🤭

 

TL;DR

✔ Zelfstandige mama’s hebben recht op 12 weken moederschapsrust (13 bij een meerling, dus vanaf dat er meer dan twee op de echo te zien zijn) en ontvangen een uitkering via hun mutualiteit.

✔ Tijdens het kwartaal na je bevalling betaal je géén sociale bijdragen.

✔ Je krijgt 105 gratis dienstencheques voor hulp in huis.

✔ Via het Groeipakket ontvang je een startbedrag bij de geboorte en daarna een maandelijkse toelage.

✔ Zelfstandige papa’s of meeouders hebben recht op 20 volledige dagen of 40 halve dagen geboorteverlof en ontvangen tot €2.070,60 via hun sociaal verzekeringsfonds.

Moederschapsrust voor zelfstandigen

Zelfstandig en zwanger? Dan heb je net als in loondienst recht op moederschapsrust. Alleen loopt het plannen nét iets anders. Anders gezegd: je moet het (zoals je al gewoon bent) zélf regelen. Hoe je dat doet en welke financiële steun je daarbij krijgt, ontdek je hieronder. Inclusief een paar extra voordelen.

Hoe zit dat praktisch?

Als zelfstandige heb je recht op 12 weken moederschapsrust, of 13 weken als je meer dan één baby verwacht. Die moet je opnemen binnen de 36 weken rond de geboorte. Minstens één week voor en twee weken na de bevalling moet je verplicht opnemen, de rest kies je zelf. Je kan dus gerust langer rust nemen, of een aantal weken later inzetten.

Hoeveel je uitkering precies bedraagt, hangt af van je ziekenfonds. Check op voorhand of je aan alle voorwaarden voldoet én welk bedrag je mag verwachten. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.

💡 Tip: begin op tijd met de aanvraag bij je mutualiteit. Zij bezorgen je het attest dat je nodig hebt voor je uitkering én voor de vrijstelling van sociale bijdragen (zie hieronder).

Wat met sociale bijdragen?

Tijdens het kwartaal dat volgt op je bevalling, hoef je als zelfstandige geen sociale bijdragen te betalen. Da’s mooi meegenomen, want dat levert je een voordeel van zo’n €898,30 op. No worries, je sociale rechten (zoals je pensioenopbouw, ziekteverzekering en Groeipakket) blijven gewoon behouden.

Hoe je dat regelt? Simpel: je mutualiteit bezorgt je een attest van moederschapsrust. Dat stuur je vervolgens door naar het sociaal verzekeringsfonds. Zij brengen de vrijstelling voor je in orde.

Gratis dienstencheques

To be fair, als je nét bevallen bent, is huishouden wel het laatste waar je aan denkt. Daarom kan je ook als zelfstandige rekenen op een beetje hulp in huis. Denk aan wassen, strijken, schoonmaken of boodschappen doen (handig!).

Als je een moederschapsuitkering ontvangt, heb je recht op 105 gratis dienstencheques. Ook hier moet je mutualiteit je uitkering eerst bevestigen, vooraleer je er recht op hebt.

💡 Tip: vraag je dienstencheques meteen aan zodra je uitkering bevestigd is. Zo heb je wat extra ademruimte in die eerste weken.

Startbedrag en Groeipakket

Naast je moederschapsuitkering heb je als ouder (of je nu zelfstandig bent of niet) ook recht op extra financiële steun via het Groeipakket (aka het vroegere ‘kindergeld’). Na de geboorte ontvang je eerst een startbedrag en daarna elke maand een Groeipakket-uitkering.

Je doet je aanvraag best voor je bevalling, dan is alles op tijd in orde wanneer de baby er is. Want geef toe, op dat moment staat je hoofd niet naar papierwerk.

Meer info of de exacte bedragen vind je op www.groeipakket.be.

 

Mag je werken tijdens je moederschapsrust?

In ’t kort: nee. Tijdens je moederschapsrust mag je niet werken of factureren als zelfstandige. Dat betekent dus: geen klantenwerk, geen bijverdiensten, geen bestellingen verwerken. Doe je dat toch, dan kan je je uitkering verliezen. En dat zou jammer zijn.

Mag je dan geen enkele mail beantwoorden? Toch wel, maar zorg ervoor dat er geen inkomsten aan gekoppeld zijn. Deze weken zijn écht bedoeld om te rusten, niet om te werken. Laat je klanten dus op tijd weten dat je even offline bent. Dan kan je die laptop zonder zorgen dichtklappen.

Vaderschapsverlof of geboorteverlof voor zelfstandigen

Word je binnenkort papa of meeouder? Dan heb je ook als zelfstandige recht op vaderschapsverlof of geboorteverlof. Maar hoe vraag je dat precies aan? En op welke uitkering mag je rekenen? Hieronder lees je wat je moet weten, zodat je die eerste weken zorgeloos kan beleven. Enfin, op vlak van je business dan toch. 😉

Hoe zit dat praktisch?

Als zelfstandige papa of meeouder heb je recht op 20 volledige dagen geboorteverlof, of 40 halve dagen als je liever wat spreidt. Die hoef je trouwens niet allemaal na elkaar op te nemen, maar wél binnen de 4 maanden na de geboorte van je kind.

Voor elke volledige dag geboorteverlof krijg je een uitkering van €103,53 per dag. Kies je voor halve dagen? Dan ontvang je €51,77 per dag. Neem je dus al jouw dagen op, dan kan dat oplopen tot €2.070,60. Da’s niet verplicht, maar je hebt er wel recht op. Wanneer je kiest voor maximaal 8 verlofdagen, ontvang je een eenmalige vergoeding van €135.

Wat zijn de voorwaarden?

Om in aanmerking te komen, moet je:

✅ volledig in orde zijn met je sociale bijdragen

✅ zelfstandige zijn in het geboortekwartaal én in de twee kwartalen ervoor

Ben je nog maar nét zelfstandig, maar werkte je daarvoor als werknemer? Geen zorgen, ook dan kom je vaak toch in aanmerking. Wil je ’t zeker weten, check het dan even bij je sociaal verzekeringsfonds.

Hoe vraag je het aan?

Nee, niet de gelijknamige song van de Fixkes (geef toe: een dad joke is hier op z’n plaats, hé 😉). Wél de aanvraag van je vaderschapsverlof. En die verloopt gewoon via je sociaal verzekeringsfonds.

Dien je aanvraag in vóór de laatste dag van het kwartaal dat volgt op het geboortekwartaal. Is je baby bijvoorbeeld geboren in februari? Dan heb je tot eind juni om alles in te dienen. Is de geboorte in de laatste maand van een kwartaal? Dan krijg je er automatisch een extra maandje bovenop om je aanvraag af te ronden.

 

Mag je werken tijdens je geboorteverlof?

Net zoals bij moederschapsrust mag je tijdens de dagen dat je een uitkering ontvangt niet werken of factureren. Nope, ook niet als je met een vaste maandfee werkt.
Kies je voor halve dagen geboorteverlof? Dan mag je wel halve dagen werken en factureren, zolang het maar overeenkomt met de dagen die je opneemt.

In de praktijk is er zelden controle, maar volg voor de zekerheid toch maar de regels. Want ‘t zou er maar net om moeten doen dat jij wél controle krijgt, hé. 😉

Wat met adoptieverlof als zelfstandige?

Wanneer je een kind adopteert verdien je obviously ook een paar weken rust én een premie.
Per geadopteerd kind krijg je via je ziekenfonds een eenmalige adoptiepremie, en elke adoptieouder heeft recht op zes weken adoptieverlof.

Dat verlof mag ten vroegste starten op de dag dat de adoptie officieel wordt goedgekeurd (of bij een binnenlandse adoptie, vanaf het moment dat het kind bij jou is ingeschreven).
Uiterlijk twee maanden na die inschrijving moet het verlof beginnen, en het moet aaneengesloten worden opgenomen.

Er bestaat ook een extra termijn die je als adoptieouders onder de adoptieouders mag verdelen. Vanaf 1 januari 2025 kreeg je als zelfstandige recht op 4 weken extra. 🎉

Net zoals bij moederschapsrust of geboorteverlof mag je tijdens die periode je zelfstandige activiteit niet uitoefenen.

Pleegouderverlof als zelfstandige

Als je minstens zes maanden een pleegkind opvangt, heb je recht op pleegouderverlof.

Je vraagt het aan via je ziekenfonds, en krijgt tijdens die periode een uitkering gedurende maximaal zes weken.
Dat verlof moet in één aaneengesloten periode worden opgenomen en moet starten binnen twaalf maanden na de inschrijving van het kind.

Vanaf 1 januari 2025 werd dat verlof trouwens uitgebreid met vier bijkomende weken, die je als pleegouders onder elkaar mag verdelen.

Checklist voor zelfstandige ouders

Denk je nu, da’s toch wel veel om te onthouden? We’ve got you covered. Hieronder vind je nog eens een snelle checklist zodat je exact weet wat je wanneer moet doen.

Voor de bevalling

✅ Meld je zwangerschap bij je mutualiteit.

✅ Vraag op tijd je moederschapsuitkering aan.

✅ Regel het startbedrag via www.groeipakket.be.

Na de bevalling

✅ Bezorg het attest van moederschapsrust aan je sociaal verzekeringsfonds voor je vrijstelling van sociale bijdragen.

✅ Vraag je 105 gratis dienstencheques aan.

✅ Check of je uitkering correct loopt.

Voor papa’s en meeouders

✅ Noteer wanneer je geboorteverlof wil opnemen (binnen 4 maanden).

✅ Dien de aanvraag in via je sociaal verzekeringsfonds vóór de deadline.

 

💡 Bonus: laat je boekhouder meekijken, die weet exact welke documenten waar moeten.

Conclusie

 Of je nu mama, papa, meeouder of pleegouder wordt, ook als zelfstandige heb je recht op moederschapsrust, vaderschaps- of geboorteverlof. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen, is de papierwinkel in orde brengen.

 Vraag dus op tijd je uitkering aan bij je mutualiteit, bezorg het attest aan je sociaal verzekeringsfonds (of boekhouder) en check even of je dienstencheques wil gebruiken.

 En daarna? Laptop dicht. Zodat je ten volle kan genieten van die prille eerste weken met je baby. 👶

Wil je ’t toch nog even laten dubbelchecken, of heb je geen zin om dat allemaal zélf in orde te brengen? Nonkel boekhouder (aka: wij) to the rescue. Bezorg ons gewoon alle info, dan doen wij de aanvraag voor jou. Voilà, geregeld. 👊

Stuur ons via WhatsApp

Woordenschatlijst voor niet-boekhouders

  • Betaalmiddel waarmee je hulp in huis kan inschakelen (schoonmaak, strijk, boodschappen …). Tijdens je moederschapsrust krijg je er 105 gratis.

  • Verlof voor zelfstandige papa’s of meeouders na de geboorte van hun kind. Ze krijgen daarvoor een dagelijkse uitkering.

  • De maandelijkse financiële steun die je als ouder ontvangt, inclusief het eenmalige startbedrag bij de geboorte.

  • De persoon die samen met de moeder het kind opvoedt, maar niet de biologische ouder is. Moet juridisch erkend zijn als ouder.

  • De periode waarin een mama niet werkt rond de bevalling en recht heeft op een uitkering.

  • De instantie die onder andere je moederschapsuitkering uitbetaalt en de nodige attesten bezorgt voor je sociale administratie.

  • Beheert je sociale bijdragen als zelfstandige en regelt onder andere de vrijstelling na je bevalling of je aanvraag van geboorteverlof.


  • Je betaalt tijdelijk geen bijdragen in het kwartaal dat volgt op je bevalling, maar behoudt al je sociale rechten.

 
Domien Claeys
Volgende

Welke verzekeringen heb je écht nodig in je managementvennootschap?