De risico’s van zelfstandig zijn (én hoe je je indekt)
Wat zijn jouw risico’s als bedrijfsleider in een managementvennootschap?
Zelfstandige? Lang leve de vrijheid! Want geef toe: zelf beslissen wat, wanneer én waar je werkt, da’s toch écht een zalig voordeel.
Maar elk voordeel heeft z’n nadeel (of was het andersom?). Alles zelf regelen betekent ook dat je een pak minder beschermd bent dan toen je nog in loondienst zat. Word je ziek? Dan ben je niets met een doktersbriefje. Wil je verlof? Dan betaalt niemand je vakantiedagen. En als je klant ‘vergeet’ te betalen? Dan mag jij achter je geld aan.
Maar geen paniek! Deze blog loodst je door de grootste risico’s en toont hoe je je slim indekt. Zo lig je ’s nachts niet te piekeren, maar slaap je voortaan op beide oren. Welterusten, hé! 😴
TL;DR
✔ Als zelfstandige bepaal je zelf wat, wanneer én waar je werkt. Maar je staat ook zélf in voor je ziekte, vakantie, pensioen, wanbetalers en aansprakelijkheid.
✔ Bouw een stevige financiële buffer op, voor als je even zonder inkomen valt.
✔ Sluit de juiste verzekeringen af, zoals gewaarborgd inkomen, beroepsaansprakelijkheid en BA.
✔ Zorg voor een waterdicht contract waarin alles duidelijk op papier staat.
-
Waarom is dat belangrijk?
Hoe bescherm je jezelf?
Je bent ziek, wat nu?
Je wordt wakker en voelt meteen: dat zal ‘m vandaag niet worden. Maar ziek zijn als zelfstandige voelt toch nét even anders dan vroeger. Je werk blijft liggen, vaste kosten lopen door én er komt geen geld binnen. Wat je dan doet? Dat hangt af van hoe lang je buiten strijd bent.
Korte ziekte
Een griepje of stevige verkoudheid te pakken? Happens to the best of us. Maar tenzij je daar iets over afgesproken hebt, mag je die ziektedagen meestal niet factureren. Je loon via je vennootschap? Dat loopt wél gewoon door. Zorg daarom voor een buffer op je zakelijke rekening. Zo kan je rustig uitzieken, zonder stress of schuldgevoel.
Ben je langer dan een week ziek? Dan krijg je via de mutualiteit een dagvergoeding tussen de 47 en 78 euro, afhankelijk van je gezinssituatie. Geen zot bedrag, maar alle beetjes helpen.
Langdurig ziek
Langer out? Dan moet je zelf in actie komen. Probeer afspraken te maken met klanten om de eerste maand doorbetaald te krijgen, maar reken er niet op. Wat wél werkt: goede verzekeringen.
Gewaarborgd inkomen
Zo krijg je bij ziekte of een ongeval een deel van je inkomen uitbetaald. Hoe hoger je premie, hoe hoger je vervanginkomen. Tip: je hoeft niet je volledige loon te verzekeren. Alleen wat je nodig hebt om je vaste kosten die je privé dient te betalen te dekken, kan al genoeg zijn.
Omzetverzekering
Hiermee dek je ook de vaste kosten van je vennootschap zoals de aflossing van je wagen, je internet of je gsm. Handig als je omzet (tijdelijk) wegvalt. Zeker als jij de sleutelfiguur in je bedrijf bent.
Extra tip: hospitalisatieverzekering
Ziekenhuiskosten kunnen serieus oplopen zonder verzekering. Ja, je ziekenfonds betaalt een deel terug, maar kamersupplementen, specialisten en medicatie mag je vaak zélf ophoesten. Met een hospitalisatieverzekering worden die (gedeeltelijk) terugbetaald. Geen overbodige luxe dus. Reken op zo’n 400 à 800 euro per jaar, afhankelijk van je leeftijd en dekking.
Goed om weten: je kan de premie ook door je vennootschap laten betalen (vaak voor je hele gezin). Zo bescherm je niet alleen jezelf, maar ook je familie.
Je wil graag op verlof
Yes, tijd voor die welverdiende vakantie! Maar als zelfstandige geldt één regel: niet werken betekent ook geen geld op je rekening. Wil je er dus zorgeloos tussenuit? Dan moet je je dagtarief zo berekenen dat je ook op niet-gewerkte dagen vaste kosten kan betalen.
Bij die van de boekhouding rekenen we daarom met 220 werkdagen per jaar. Dat geeft je ruimte voor 50 verlofdagen. Oftewel: dagen die je niet factureert, maar wel vrij bent om van het leven te genieten. Za-lig! Ter vergelijking: de gemiddelde Belg neemt 28 verlofdagen + 10 feestdagen. Met 50 zit je dus safe.
Hoeveel dagen jij effectief neemt? Da’s aan jou. Zorg gewoon dat die dagen ingebouwd zijn in je dagtarief én dat je goeie afspraken maakt met je klanten. Zo is ’t voor iedereen duidelijk.
Wat met je pensioen?
Misschien nog een ver-van-je-bed-show, misschien ook niet. Feit is: zelf een pensioenpotje aanleggen is slim. Want ook daar moet je zelf voor kijken (al is dat in loondienst intussen ook wel zinvol geworden om aan extra pensioensparen te doen). Of je als zelfstandige dan echt niks opbouwt? Da’s overdreven. Via jouw sociale bijdragen bouw je namelijk automatisch een pensioen op. Maar wil je later ongeveer evenveel pensioen als in loondienst? Dan moet je zélf actie ondernemen.
Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ)
Hiermee stort je jaarlijks tot 8,17% van je inkomen en krijg je er een mooi belastingvoordeel bovenop. Wil je ook verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid of invaliditeit? Ga dan voor het sociaal VAPZ. Daarin mag je tot 9,40% storten. In principe stort je dit privé. Het kan ook via jouw vennootschap, dan wordt het gezien als VAA.
Individuele Pensioen Toezegging (IPT)
Als zelfstandig bedrijfsleider kan je via je vennootschap ook een aanvullend pensioen opbouwen. Fiscaal interessant én je spaart meteen voor later.
Zelf beleggen
Steeds meer ondernemers kiezen ervoor om zélf te beleggen. Da’s meer risico, maar mogelijk ook meer rendement. Zorg alleen dat je weet wat je doet.
Check even met je verzekeraar wat voor jou het interessantst is, en begin vandaag nog. Zo geniet jij later zorgeloos van een cocktail op het strand, zonder dat je moet tellen of je er nog één mag bestellen.
Heb je vroeger in loondienst gewerkt?
Dan heb je daar al een stukje pensioen opgebouwd. Via je online pensioendossier ontdek je hoeveel je al hebt opgebouwd. Gratis én overzichtelijk.
| Kostensoort | Aftrekbaar voor vennootschapsbelasting | Aftrekbare btw |
|---|---|---|
| Autokosten | 40% tot 100% (afhankelijk van CO₂-uitstoot en type wagen) |
Max. 50% |
| Onthaal- en receptiekosten | 50% | 0% |
| Relatiegeschenken | 50% | 100% indien ≤ €50 |
| Restaurantkosten | 69% | 0% |
| Maaltijdcheques | €2/cheque | / |
| Hospitalisatieverzekering | 0% | / |
| Kledij (dat je in je vrije tijd ook zou kunnen dragen) | 0% | 0% |
Help, je bent ‘ontslagen’
Je opdrachtgever beslist om de samenwerking stop te zetten. Bye bye inkomsten dus, hallo vaste kosten (én een instant stresske). Want als zelfstandige heb je helaas geen recht op een werkloosheidsuitkering. Wat je dan kan doen?
Maak vooraf goede afspraken
Zorg voor een contract met een duidelijk opzegtermijn, zodat je tijd hebt om een nieuwe opdracht te zoeken. Zo zit je niet van het ene moment op het andere zonder inkomsten.Bouw een buffer op
Kan je even niet factureren? Dan heb je tenminste wat marge om je vaste kosten te dekken wanneer je tijdelijk zonder opdrachten zit. Oef!
Wat als je klant niet betaalt?
Dan heb je nog zo’n mooi resultaat geleverd, beslist je klant om niet te betalen. Lastig, want jij hebt dat geld natuurlijk wel nodig. Geloof ons, je bent niet de enige die dit meemaakt. Soms is een vriendelijke reminder genoeg. Soms hebben ze zélf cashflowproblemen. En héél soms zijn ze gewoon niet tevreden (maar dan had je ’t wellicht al gehoord).
Voorkomen is beter dan genezen
Werk met een duidelijk contract, inclusief betalingstermijnen, herinneringskosten en intresten.
Vraag een voorschotfactuur. Dat schept commitment en verkleint je risico.
Hoe sneller je factureert, hoe sneller je klant zal betalen. Wacht dus niet te lang.
Doe vooraf een kredietcheck. Zo weet je meteen wat je kan verwachten.
Automatiseer je facturen én reminders met slimme tools. Zo hoef je er niet elke keer zélf achteraan.
En als ze dan nog niet betalen?
Stuur een vriendelijke reminder: "Hé, die factuur van vorige maand... Kunnen we die afronden?” 😊Na twee keer nog geen reactie? Laat die smiley dan maar achterwege.
Zet een deadline op je factuur en herinner ze aan de bijkomende kosten als ze te laat betalen. Geloof ons, dat heeft vaak een magisch effect.
Neem de telefoon en bel je klant op. Zo weet je meteen ook wat de reden is.
Nog altijd geen succes? Voeg herinneringskosten of interesten toe aan je factuur. Dat compenseert je tijd en motiveert je klant.
Lukt het écht niet, schakel dan als laatste redmiddel een incassobureau in. Minder goed voor je relatie, wel belangrijk voor je cashflow.
Hoe zit dat met aansprakelijkheid?
Fouten maken is menselijk. Al was dat in loondienst nét iets minder erg dan als zelfstandige. Want ja, dan regelde je baas (of de verzekering) dat wel. Maak je vandaag een fout? Dan is het aan jou om dat recht te zetten én de schade te betalen. En da’s best een zure appel. Gelukkig kan je je beschermen.
Waarom je hiervan wakker moet liggen
Je zou kunnen denken: “Zo’n vaart zal het wel niet lopen.” Maar als zelfstandige kan een klein foutje grote gevolgen hebben:
Je klant verliest geld door dat ene verkeerde advies.
Je morst koffie over die dure laptop en hebt een schadeclaim aan je been.
Je levert een project af waarmee je klant not amused is.
In het beste geval los je het op met een extra factuur. In het slechtste geval sleept je klant je voor de rechter. Aansprakelijkheid is dus geen klein detail. Het is het verschil tussen ‘oeps, foutje’ en ’oeps, failliet’.
Drie manieren om je te beschermen
Zorg voor een helder contract
Leg vast wat je wel én niet doet, wie waarvoor verantwoordelijk is en hoe je aansprakelijkheid geregeld is. Tip: link ‘m aan je factuur. Zo komt niemand voor ambetante verrassingen te staan (oef). PS: Hebben wij daar toevallig geen uitgebreide blog over zeg? Hier lees je alles wat in zo’n samenwerkingscontract dient te staan.
Beroepsaansprakelijkheidsverzekering
Onmisbaar als je advies geeft, diensten levert of projecten uitvoert. Denk aan de architect met een fout plan, de boekhouder die een foute aangifte doet (obviously wij niet), of de IT’er die het systeem doet crashen. Tip: kies een polis op maat van jouw sector. Zo betaal je alleen voor wat je nodig hebt.
Burgerlijke Aansprakelijkheidsverzekering
Een BA-verzekering dekt schade die jij, je team of je materiaal aan derden veroorzaakt. Per ongeluk een dure vaas omgestoten? Of met je bestelwagen tegen een garagepoort gereden? Geen zorgen, je BA regelt het wel.
Rechtsbijstandsverzekering
Ook een rechtsbijstandsverzekering kan handig zijn, bijvoorbeeld als je in een juridisch geschil terechtkomt met een klant of leverancier. Je kan ook kijken naar een fiscale rechtsbijstandverzekering. Die dekt onder andere de erelonen van je boekhouder of accountant bij een controle. Kan maar van pas komen.
Conclusie
Zalig, die vrijheid als zelfstandige! Maar in tegenstelling tot in loondienst, komen er ook een pak meer risico’s bij kijken. Wat als je ziek bent? Of je klant plots niet meer wil betalen? Of je gewoon even met vakantie wil? Dan is het handig als je daar al op voorhand over hebt nagedacht.
Ons advies? Zorg voor een waterdicht contract, sluit de juiste verzekeringen af en bouw een financiële buffer op. Zo blijf jij kapitein van het schip (én hou je het overeind), ook als er af en toe een storm opsteekt.
Woordenschatlijst voor niet-boekhouders
-
Verantwoordelijkheid voor schade die je veroorzaakt. Als zelfstandige kan dit financiële gevolgen hebben.
-
Verzekering die schade dekt die jij, je team of je materiaal aan derden veroorzaakt.
-
Verzekering die vaste kosten dekt, zoals aflossing van je wagen, internet en telefoon, als je tijdelijk geen omzet hebt.
-
Verzekering voor schade veroorzaakt door fouten in je advies, projecten of diensten.
-
Verzekering die bij ziekte of ongeval een deel van je inkomen uitbetaalt.
-
Verzekering die ziekenhuis- en medische kosten dekt, inclusief kamersupplementen en medicatie.
-
Fiscaal interessante manier om als zelfstandige via je vennootschap aanvullend pensioen op te bouwen.
-
Een voordeel dat je als bedrijfsleider krijgt via je vennootschap, zoals een gsm of wagen die je ook privé gebruikt. De fiscus beschouwt dat als ‘loon’ en belast je erop.
-
Periode die je moet respecteren voordat je een contract beëindigt.
-
Fiscaal voordelige spaarvorm waarmee zelfstandigen extra pensioen kunnen opbouwen.
